Miedzyguzkowe także niezwykle dotylne położenia żuchwy
Miedzyguzkowe oraz dużo dotylne położenia żuchwy są również określane mianem położenia centralnego lub centralnego zwarcia. Brill nazywa je miejscami mięśniowymi i więzadłowymi, mając je zbyt zakończenie fizycznej i więzadłowej drogi przywodzenia żuchwy. Obecnie (2008) stosowane jest również określenie „zwarcie centryczne". Jako zwarcie centrycz-ne Kleinrok i wsp. określają „kontakty zębów w dotylnym położeniu zwarciowym (kontaktowym) żuchwy, w skrajnym zaguzkowaniu także na trasie poślizgu między tymi dwoma pozycjami żuchwy". Mięśniowa droga przywodzenia, zwana też nawykową, polega na wolnym doprowadzaniu zębów dolnych do kontaktów okludalnych (zwarciowych) przy małym wysiłku mięśniowym. Mięśniowa droga przywodzenia mija się zwarciem zębów i etap ten opisywany jest jako mięśniowe położenie żuchwy. Miejsce wtedy jest jednakowe z daniem, w jakim zęby przeciwstawne dostają się w najdalszym kontakcie (zaguzkowaniu). Określenie „maksymalne kontakty miedzyguzkowe" uwypukla stosunki anatomiczne, podczas gdy „kontaktowe położenie mięśniowe" naświetla aspekt fizjologiczny tego jedynego położenia. Tak więc oba te terminy są synonimami.
Więzadłowa droga przywodzenia żuchwy istnieje więc ważna, jaką żyją wyrostki kłykciowe w stawach skroniowo-żuchwowych od miejsca, które cieszą w sezonie mięśniowego położenia żuchwy, do najbardziej dotylnego, zwanego więzadłowym położeniem żuchwy, od którego z racji na warunki anatomiczne nie może wystąpić żadne przesunięcie ku tyłowi. Jest zatem więc ruch, który potrafi ku tyłowi wykonać żuchwa z perspektyw międzyguzkowej. Brill uważa, że ruch zamykania i zaczynania tworzony przez wyrostki kłykciowe w momencie drogi więzadłowej jest czystym ruchem zawiasowym.
Zarb i wsp., kładąc się na wcześniejszych pracach Posselta, Atwooda również zagranicznych, określają centralne położenie żuchwy w sposób bardziej długi, podając definicje czterech jej usytuowań w ramach tego stwierdzenia:
1. Miedzyguzkowe położenie - położenie, w jakim występują maksymalne kontakty zębowe. Używanymi synonimami są: nawykowe położenie zwarciowe, okludalne położenie zębów, okluzja centralna.
2. Mięśniowe (kontaktowe) położenie - spędza w momencie, w którym występuje kontakt powierzchni okludalnych zębów po uniesieniu się żu-
chwy z założenia spoczynkowego, z wystąpieniem minimalnej aktywności mięśniowej. Synonimy: kontaktowe (spoczynkowe) położenie, położenie centralne neuromięśniowe, położenie mięśniowe.
3. Dotylne położenie - stosunek żuchwy do szczęki będący w czasie końcowego ruchu zawiasowego wyrostków kłykciowych. Synonimy: końcowe położenie zawiasowe, położenie więzadłowe, relacja centralna żuchwy.
4. Dotylne kontaktowe położenie - kontaktowe położenie zębów siedzące na rozwiązanie zawiasowego ruchu zamykania. Synonimy: centralne położenie kontaktowe.
Istnieje wiele nauk i hipotez wyjaśniających lub objaśniających centralne zwarcie, ale - upraszczając zagadnienie - można pobrać, że gra ono w okresie końcowego ruchu zawiasowego osi łączącej wyrostki kłykciowe (głowy żuchwy), który tworzy zajęcie na rozwiązanie przywodzenia żuchwy do szczęki.
Aktualnie w piśmiennictwie fachowym używane są określenia Bauera i Gutowskiego, którzy wyróżniają położenie spoczynkowe, położenie maksymalnego zaguzkowania, czyli zwarcie nawykowe, oraz dotylne położenie zwarciowe żuchwy. Podobnie jako miejsce zwarcia centralnego określają stan, w którym położenie maksymalnego zaguzkowania oddaje się z dotyl-nym położeniem zwarciowym. Można to przyjąć, że dotylne położenie zwarciowe żuchwy, maksymalne zaguzkowanie zębów i możliwości poślizgu pomiędzy tymi miejscami szanują się na słowo zwarcia ważnego czy centrycznego. Zwarciem ekscentrycznym wypowiada się a wszystkie inne miejsca i przemieszczenia żuchwy występujące przy kontaktach zębów przeciwstawnych (szczęki i żuchwy).
Jak że z ryciny 31, zasięg nawykowych ruchów żuchwy, w którym następuje odgiyzanie kęsa pokarmowego, jest stosunkowo lekki i ma tylko wycinek granicznych ruchów przywodzenia i odwodzenia żuchwy.
Dla celów praktycznych ważna jest informacja, że dotylne położenie żuchwy stanowi niezmiernie trwałą, powtarzalną jej pozycją oraz pewnie pełnić jako miejsce wyjściowe przy ustalaniu centralnego zwarcia, zwłaszcza kiedy brakuje podparcia na własnych zębach. Należy i mieć, że najbardziej dotylne położenie żuchwy jest zgodne z położeniem międzyguzko-wym tylko u około 10% populacji. U innych 90% przy płynięciu z dania międzyguzkowego do najbardziej dotylnego występuje poślizg na powierzchniach guzków, zwany w piśmiennictwie slide in centric (Pos-selt, Beyron). W ciągu tej funkcji żuchwa obraca się coś do tylu i dołu, co jest wywołane przez tzw. prowadzenie guzkowe zębów trzonowych i przedtrzonowych. Podczas ustalania centralnego zwarcia, po cofnięciu żuchwy do najbardziej dotylnej pozycji zwarciowej, należy dać na krótki ruch ku przodowi i górze, tak by znalazła się ona w miejscu mięśniowym, u grupy ludzi najbardziej podobnym do ustawienia międzyguzkowego. Przeciętna odległość między najbardziej dotylnym położeniem i położeniem międzyguzkowym waha się w skalach 0,5-1 mm.
Boczne ruchy żuchwy
Ruch wysuwania i cofania żuchwy, jak jeszcze ruchy boczne, można zauważyć na poziomej płytce umieszczonej w poszczególnej szczęce, podczas kiedy w kolejnej umocowany jest zdolni pisak rejestrujący przesunięcia tylno--przednie i boczne. W warunkach prawidłowych pisak zarejestruje wykres o stanie luku gotyckiego, którego wierzchołek będzie określał najbardziej dotylne położenie żuchwy, a ramiona zasięg ruchów bocznych. Linia prosta odchodząca od wierzchołka pośrodku ramion luku będzie stanowiła doprzednie wysunięcie żuchwy (ryc. 33).
Boczne ruchy żuchwy zaczynają się z jej dania międzyguzkowego lub dużo dotylnego i polegają głównie na huśtawkowym obracaniu się po pewnej części i asymetrycznym ruchu rotacyjnym.
Strona, po której przenosi się żucie zaś w którą żuchwa się przesuwa, nosi nazwę strony pracującej, podczas gdy strona niemająca udziału w żuciu nosi
nazwę balansującej. Chodzi w ostatnim tle zwrócić uwagę, że w czystym, harmonijnym uzębieniu naturalnym po stronie balansującej zęby nie są w dotyku.
Podczas bocznych ruchów żuchwy przemieszczeniu ulegają jej wyrostki kłykciowe (stawowe). Nauka ich ułożenia jest efektywna przy wykorzystaniu artykulatorów nastawianych indywidualnie, które kupią na możliwie dokładne odtworzenie ruchów artykulacyjnych żuchwy. Pomocne są w obecnym kierunku wiedze na punkt ustalania tzw. kąta Bennetta, który stanowi spowodowany przez płaszczyznę strzałkową i dodatkowe informacje możliwość przemieszczania się wyrostka stawowego (w projekcie na przestrzeń poziomą) po stronie balansującej, w sezonie wykonywania ruchu bocznego. Średnia wartość tego kąta wynosi około 15°.
Jak wcześniej wspomniano, na spacery boczne żuchwy dominujący wpływ wywierają mięśnie układu stomatognatycznego. Schematyczna rycina 32 dobrze ilustruje kierunek przemieszczeń żuchwy pod wpływem działania poszczególnych mięśni.
Ruchy żuchwy w sądzie do szczęki noszą też nazwę ruchów artykulacyjnych. Ruchy żuchwy i artykulacja żuchwy są więc wzorami i obydwa te stwierdzenia mogą stanowić odczuwane w organizacji stomatologicznej.